W sobotę 15 lipca 2006 - w rocznicę
Bitwy pod Grunwaldem odbyła się doroczna inscenizacja słynnej bitwy. Mimo,
że z góry wiadomo kto zwycięży - widowisko z roku na rok cieszy się rosnącą
popularnością. W tym roku w imprezie uczestniczyło ok. 100.000 widzów.
Na długo przed rozpoczęciem widowiska (o godz. 14.00) na drodze dojazdowej
utworzyły się korki i nie wszyscy zdążyli dojechać na czas. W tegorocznej
bitwie wzięło udział około 1.500 rycerzy z całej Europy. |
W południowej części Gminy Grunwald znajdują się Pola Grunwaldzkie
z Muzeum Bitwy Grunwaldzkiej i Pomnikiem Zwycięstwa Grunwaldzkiego.
W dniu 15 lipca 1410r. w pobliżu Grunwaldu miała miejsce jedna
z największych bitew między Krzyżakami (ok. 21 tys.) pod dowództwem
Ulricha
von Jungingena a połączonymi siłami polskimi, litewsko-ruskimi i oddziałami
czeskimi (ok. 29 tys.) pod wodzą Władysława Jagiełły i.Witolda,
zakończona zwycięstwem Polaków i ich sprzymierzeńców. Zginął w niej, obok
znacznej liczby Krzyżaków, wielki mistrz zakonu. Bitwa zapoczątkowała zmierzch
potęgi zakonu.
Każdego roku w rocznicę bitwy (w najbliższą
sobotę ok.15 lipca) organizowana jest na wielką skalę inscenizacja
Bitwy Pod Grunwaldem. Aby wziąć udział w bitwie lub zobaczyć ją z bliska
każdego roku Pola Grunwaldzkie odwiedzają tysiące miłośników rycerstwa.
Już z odległości kilku kilometrów widoczny jest pomnik i metalowe maszty
usytuowane na najwyższym wzniesieniu terenu, zwanym Wzgórzem Zwycięstwa.
Z pomnika granitowego graniastosłupa, spoglądają dwie twarze rycerzy osłonięte
częściowo hełmami z przysłonami. Stojące obok 30-metrowe maszty z metalowymi
proporcami ze znakami wojskowymi Polski i Litwy symbolizują
chorągwie, które zatknięto po zwycięstwie na zdobytym obszarze wroga. Zespół
pomnikowy zbudowany został w 1960r. dla upamiętnienia 550 rocznicy bitwy,
według projektu konkursowego Jerzego Bandury i Witolda Cęckiewicza.
W pobliżu pomnika znajduje się Muzeum Grunwaldzkie, ze zbiorami
militarnymi pochodzącymi z badań archeologicznych.
Częścią zespołu pomnikowego jest również amfiteatr na Wzgórzu Zwycięstwa.
Jego arenę zajmuje kolista kamienna makieta, która obrazuje rozstawienie
wojsk przed bitwą. Oznakowano na niej przypuszczalne miejsca obozów wojskowych
oraz miejscowości: Grunwald, Łodwigowo i Stębark.
Pod amfiteatrem mieści się małe muzeum oraz audytorium i salka kinowa,
w której można obejrzeć fragmenty filmu "Krzyżacy", zrealizowanego
na podstawie powieści Henryka Sienkiewicza, a.także
filmy dokumentalno-oświatowe.
Idąc szeroką aleją od parkingu do Wzgórza Zwycięstwa, mijamy
nieforemną bryłę obeliska zbudowanego z głazów cokołu pomnika grunwaldzkiego
wzniesionego w 1910 roku w Krakowie. Został on zniszczony przez okupanta
hitlerowskiego w 1939 roku. Uratowane głazy przekazano na Pola Grunwaldu,
by jako "świadectwo wiecznego kultu narodowej przeszłości" symbolicznie
realizowało zamysł fundatora, Ignacego Paderewskiego, postawienia monumentu
na pobojowisku.
Gdy udamy się do ruin kaplicy pobitewnej napotkamy przed nią potężny
kamień. Napis objaśnia, że głaz ten, od wieków zwany przez Mazurów "kamieniem
Jagiełły" lub "kamieniem królewskim", licznymi podaniami związany
był z osobą króla polskiego. Kaplica została postawiona na pobojowisku,
jak to stwierdzają dokumenty i poświęcona w 1413 roku. Przetrwała około
100 lat, często odwiedzana przez pielgrzymów.
Ruiny kaplicy pobitewnej, znajdującej się na Polach Grunwaldu
są konkretnym dowodem archeologicznym świadczącym o lokalizacji wydarzeń
15
lipca 1410r.
Kaplicę Najświętszej Marii Panny polecił wznieść w roku 1411
pośrodku trójkąta Stębark - Grunwald - Łodwigowo nowy wielki mistrz
Zakonu Krzyżackiego, Henryk von Plauen, wyposażając ją w przedmioty
liturgiczne pochodzące z Malborka. Wskutek starań wielkiego mistrza
papież wydał, 6 października 1412r., bullę indulgencyjną z odpustem dla
wszystkich, którzy nawiedzą kaplicę w oznaczonych dniach świątecznych.
Poświęcenie kaplicy odbyło się 12 marca 1413r. Dla jej upiększenia sprowadzono
z Malborka obrazy, m.in. N.M. Panny, a także dzwon. W odległości ok. 50-100m
od kaplicy znajdowały się mieszkania kapłana zakonnego, sześciu duchownych
świeckich oraz uczniów - archeologowie natrafili w tym miejscu na konstrukcje
z kamienia podczas prac wykopaliskowych w latach 1958-1960. Przy okazji
odsłaniania fundamentów samej kaplicy odkryto pięć grobów zbiorowych, zawierających
według wszelkiego prawdopodobieństwa szczątki rycerzy poległych w bitwie
grunwaldzkiej (widoczne ślady urazów bitewnych).
W roku 1414 (okres ponownej wojny Zakonu z Polską i Litwą) kaplicę strawił
pożar. Wnet ją odbudowano i wyposażono w nowe przedmioty liturgiczne, na
co dowodem jest spis sporządzony 22 listopada 1416r. przez zakonnego kapłana
Jana Keselinga.
Inwentarz z roku 1442 jest pierwszym źródłem mówiącym o istnieniu probostwa
na pobojowisku grunwaldzkim. W tym czasie kaplica jest bogato wyposażona
- m.in. psałterz, przedmioty ze srebra, krzyż z kryształu lub
ze szlachetnych kamieni ("brillencreucze") oraz jedwabny welon.
Wymieniane są także chorągwie - lecz są to jedynie chorągwie kościelne,
a nie sztandary wojenne zdobyte ewentualnie przez Zakon. Przekazy
źródłowe dają świadectwo istnienia probostwa aż po czasy reformacji.
W kronice Szymona Grunaua (uznawanego przez wielu badaczy za
kontrowersyjnego) czytamy, iż Zakon wznosząc kaplicę uposażył ją
sporym folwarkiem. Kaplica spełniała funkcje religijne jeszcze w
I poł. XVI wieku. O jej znaczeniu świadczy fakt, iż w 1518r. została
odrestaurowana. Nowo odkryte źródła pozwalają stwierdzić, iż kaplica wraz
z przynależną do niej ziemią została przejęta w nieznanym nam momencie
przez księcia Albrechta Hohenzollerna (1525-1568) i podarowana szlachcicowi
Ebertowi von Massbach.
W połowie XVII wieku kaplica została zniszczona przez Tatarów (co dało
powód do zbudowania nowego kościoła w Stębarku w 1681r.). Wykonując zarządzenie
z 27 sierpnia 1720r. ruinę rozebrano, aby ukrócić "nadużycia rodzące się
z przesądów". Mimo tego posunięcia przybywały na to miejsce pielgrzymki
ludności z okolicznych domen. W końcu 1797r. właściciel ziemski Albrecht
von Brandt podjął starania o wznowienie dawnego przywileju na odbywanie
jarmarków w Stębarku. W związku z tym prosił także o zgodę na odbudowanie
kaplicy. Prośbę jego władze pruskie jednakże oddaliły.
Sezon rozpoczyna się 1 maja, a kończy 15 października. Muzeum czynne
jest codziennie od 8:00 - 18:00 . Wejście do muzeum jest płatne, dla chętnych
wyświetlany jest film (fragmenty filmu "Krzyżacy" w/g Henryka
Sienkiewicza w reżyserii Aleksandra Forda). Na parkingu czekają
przewodnicy PTTK doświadczeni emerytowani nauczyciele specjalizujący się
w oprowadzaniu młodzieży szkolnej, wystawiają faktury. Na miejscu jest
także płatny, dozorowany parking, toalety, sklepy i stoiska handlowe, bar,
sklepy z pamiątkami, budka telefoniczna. |